MESİHTE BÜYÜMEK

Kutsal Kitap Bilimi

( Bibliyoloji )

Kısaltmalar:

BİA: Belçika İnanç Açıklaması

WİA: Westminster İnanç Açıklaması

WUİ: Westminster Uzun İlmihal

WKİ: Westminster Kısa İlmihal

Hİ: Heidelberg İlmihali

I. Kelam Bilimine Genel Bakış-1:

Bu bölümde beş başlık altında toplanmış okumalarla Kelambilim hakkında bir bakış açısı kazanmaya çalışacağız:

1-)

- Mezmur 7:11-19

Tesniye 6:4-9

WİA XXI.6, WUİ 99; 129; 156; 160, Hİ 103

2-)

- Tesniye 11:13-21

Sayılar 15:37-41

WUİ 109

3-)

- Mezmur 119

4-)

Çıkış 24:1-8

Yeşu 8:30-35

Luka 4:14-20

Koloseliler 4:16

5-)

Nehemya 8:1-6, 18

Tesniye 31:9-13

II.Kralllar 23:1-3

Yeremya 36:1-7

I. Kelam Bilimine Genel Bakış-2:

- Mezmur 119:1; 1:1

WUİ 192

- Mezmur 119:4-6

WİA XIX.6 (WUİ 192)

- Mezmur 119:5, 101-104

Hİ 123

- Mezmur 119:11

WUİ 160, WKİ 90

- Mezmur 119:18

WUİ 4; 157 (160)

- Mezmur 119:34

BİA 18

- Mezmur 119:59

WİA 15:2, WUİ 76

- Mezmur 119:67, 71

İbraniler 12:1-13

Mezmur 31:7, 10-13, 22-23

- Mezmur 119:68-69,

WİA II.2; XXI.1, WUİ 145

- Mezmur 119:74, 79

Mezmur 119:80

(WUİ 192)

- Mezmur 119:99, 102

- Mezmur 119:101

Süleymanın Meselleri 1:22; 2:20; 4:10-19

(WİA XIX.6)

- Mezmur 119:106

WİA XV.2

- Mezmur 119:123, 82

- Mezmur 119:128, 101, 104

(WİA XV.2)

- Mezmur 119:129

(WUİ 4)

- Mezmur 119:130

WİA I.7

- Mezmur 119:136

WUİ 104

- Mezmur 119:151, 150

II. Kelam Bilimine Sitematik Bakış:

1-) Tanrı Sözü –Bizim İçin:

- II.Samuel 22:31, Mezmur 12:6; 119:9, 50; 147:15, Markos 12:24, Luka 8:11, Efesliler 6:17

2-) Tanrı Sözü –Sonsuz:

Mezmur 119:89, 152, İşaya 40:8, Matta 5:18; 24:35, I.Petrus 1:25

3-) Tanrı Sözü –Ruhani Gıda

- Tesniye 8:3, Eyüp 23:12, Mezmur 119:103, Yeremya 15:16, Hezekiel 2:8; 3:1, Matta 4:4, I.Petrus 2:2,

- İşaya 25:6; 55:2, Yeremya 3:15, Hezekiel 34:14, Yuhanna 6:51, I.Korintliler 10:3-4, Vahiy 2:7, 17

- Süleymanın Meselleri 9:1-6, Matta 14:22, Luka 14:16, Vahiy 19:9

4-) Tanrı Sözü –İlahi Vahiy:

Yeremya 36:2, Hezekiel 1:3, Zekeriya 7:12, Elçilerin İşleri 1:16; 28:25, II.Timoteyus 3:16, II.Petrus 1:21, Vahiy 1:1; 14:13

5-) Tanrı Sözü –Işık

Mezmur 19:8; 119:105; 130, Süleymanın Meselleri 6:23, II.Petrus 1:19

6-) Tanrı Sözü –Kutsaldır; İyidir; Üstündür; Layıktır:

Mezmur 119:47, 72, 82, 97, 140, 163, Yeremya 15:16

7-) Tanrı Sözü –Güçlüdür:

Yeremya 5:14; 23:29, Hezekiel 37:7, Elçilerin İşleri 19:20, Romalılar 1:16, Efesliler 6:17, İbraniler 4:12,

8-) Tanrı Sözü –Bereket:

Yeşu 1:8, Mezmur 19:11, Matta 7:24, Luka 11:28, Yuhanna 5:24; 8:31, Vahiy 1:3

9-) Tanrı Sözü –Pak Kılar:

Mezmur 119:9, Yuhanna 15:3; 17:7, Efesliler 5:26, I.Petrus 1:22

10-) Tanrı Sözü –Eşsiz; Etkileyici:

Yuhanna 20:31, Romalılar 15:4, I.Korintliler 10:11, I.Yuhanna 5:15

11-) Tanrı Sözü –İman Gerçeği:

Süleymanın Meselleri 29:18, İşaya 8:20Yuhanna 12:48, Galatyalılar 1:8, I.Selanikliler 2:13

12-) Tanrı Sözü –Değiştirilemez:

Tesniye 4:2; 12:32, Süleymanın Meselleri 30:6, Vahiy 22:19

13-) Tanrı Sözü –Dikkatli Araştırılmalı; İyi Öğrenilmeli:

Tesniye 17:19, İşaya 34:16, Yuhanna 5:39, Elçilerin İşleri 17:11, Romalılar 15:4

14-) Tanrı Sözü –Tohum:

Mezmur 126:6, Matta 4:14-15, II.Korintliler 9:10, I.Petrus 1:23,

15-) Tanrı Sözü –Güvenilir:

I.Krallar 8:56, Mezmur 93:5; 111:7, Hezekiel 12:25, Daniel 9:12, Matta 5:18, Luka 21:33, Romalılar 4:16

16-) Tanrı Sözü –Bütün Yaşam Boyunca:

Tesniye 4:10; 11:19, II.Tarihler 17:9, Nehemya 8:13, İşaya 2:3, Elçilerin İşleri 18:28,

17-) Tanrı Sözü –Yanlış Öğrenmekten Kaçınılmalı:

Matta 12:3; 19:4; 22:9, Yuhanna 20:9, Elçilerin İşleri 13:27, II.Korintliler 3:15

18-) Tanrı Sözü –Yeni Yaşam Sözü; Ögürlük:

Yeremya 1:7, 17; 11:2, Hezekiel 2:7; 3:17, Elçilerin İşleri 5:19-20, Titus 2:15

19-) Tanrı Sözü –Yasa:

a-) Yasa Mükemmeldir: Mezmur 19:7; 119:142, Romalılar 7:12, 14, I.Timoteyus 1:18

b-) Yasayı Tutmak: Tesniye 17:19, Yeşu 23:6, I.Tarihler 22:12, Süleymanın Meselleri 28:7 [Çıkış 20:6; Tesniye 4:40; 6:17; 10:13; 26:18, Yeşu 22:5, I.Krallar 2:3; 6:12; 8:58; 11:38, II.Krallar 17:13, I.Tarihler 28:8; 29:29, Mezmur 78:7, Hezekiel 44:24, Matta 19:17, I.Yuhanna 5:3, Vahiy 14:12]

c-)Yasa Yüreklerde Olmalıdır: Mezmur 37:31; 40:8, Yeremya 31:33; 32:40, Romalılar 2:15; 7:22, II.Korintliler 3:3, İbraniler 8:10; 10:16

d-) Yasa Dikkate Alınmalıdır: II.Tarihler 36:16, Mezmur 78:10, İşaya 5:24; 30:9, Hoşeya 4:6, Amos 2:4, Markos 7:9

20-) Tanrı Sözü –Tanrısal Gerçek:

Tesniye 32:4, II.Samuel 7:28, Mezmur 33:4, İşaya 65:16, Romalılar 3:4, Titus 1:2, İbraniler 6:18 [Yuhanna 1:14; 14:6; 18:37]

III. Kelam Bilimine Giriş:

III.1-) WİA I: Kutsal Kitap

1. Doğanın ışığı, yaratılışın işleri ve Tanrı’nın sağlayışı, insanları özürsüz[1] bırakacak derecede Tanrı’nın iyiliğini, bilgeliğini ve gücünü gözler önüne sermiş olmasına rağmen bunlar, kurtuluş için gerekli olan Tanrı ve O’nun isteğine ilişkin bilgiyi sunmada yetersiz kalır.[2] Bu nedenle Rab birçok kez ve çeşitli yollardan kendisini göstermekten ve isteğini Kilisesine açıklamaktan;[3] ardından gerçeğin daha iyi bir şekilde korunması, duyurulması ve ayrıca kilisenin, benliğin düşkünlüğüne, Şeytan’ın ve dünyanın kötülüğüne karşı daha sağlam durması ve teselli bulması için Kutsal Söz’ün tamamının yazıya geçirilmesinden hoşnut olmuştur.[4] Tanrı, Halkına isteğini açıklamak eskiden çeşitli yollar kullanmıştır. Eskiden kullanılan bu açıklama biçimleri artık sona erdiğinden[5] Kutsal Yazıların varlığı son derece gerekli olmuştur.[6]

2. Kutsal Yazıya, ya da diğer adıyla Tanrı’nın yazılı Sözüne, Eski ve Yeni Antlaşmanın tüm kitapları dahildir:

ESKİ ANTLAŞMA

Tekvin (Yaratılış)

Çıkış (Mısır’dan Çıkış)

Levililer

Sayılar (Çölde Sayım)

Tesniye (Yasanın Tekrarı)

Yeşu

Hakimler

Rut

I.Samuel

II.Samuel

I.Krallar

II.Krallar

I.Tarihler

II.Tarihler

Ezra

Nehemya

Ester

Eyüp

Mezmurlar

Süleymanın Meselleri (Süleyman’ın Özdeyişleri[Özdeyişler])

Vaiz

Neşideler Neşidesi (Ezgiler Ezgisi [Ezgiler])

İşaya (Yeşaya)

Yeremya

Yeremyanın Mersiyeleri (Ağıtlar)

Hezekiel

Daniel

Hoşea

Yoel

Amos

Obadya (Ovadya)

Yunus

Mika

Nahum

Habakkuk

Tsefanya (Sefanya)

Haggay (Hagay)

Zekarya (Zekeriya)

Malaki

YENİ ANTLAŞMA

Matta

Markos

Luka

Yuhanna

Elçilerin İşleri

Romalılara Mektup

Korintlilere Birinci Mektup

Korintlilere İkinci Mektup

Galatyalılara Mektup

Efeslilere Mektup

Filipililere Mektup

Koloselilere Mektup

Selaniklilere Birinci Mektup

Selaniklilere İkinci Mektup

Timoteyus’a Birinci Mektup

Timoteyus’a İkinci Mektup

Titus’a Mektup

Filimun’a Mektup

İbranilere Mektup

Yakup’un Mektubu

Petrus’un Birinci Mektubu

Petrus’un İkinci Mektubu

Yuhanna’nın Birinci Mektubu

Yuhanna’nın İkinci Mektubu

Yuhanna’nın Üçüncü Mektubu

Yahuda’nın Mektubu

Vahiy (Esinleme

Bunların hepsi, imana ve yaşama hükmetmek için Tanrı tarafından esinlenmiştir.[7]

3. Apokrif adı verilen ve ilahi esinden kaynaklanmayan kitaplar Kutsal Yazın’ın bir parçası değildir. Bu nedenle Tanrı’nın kilisesinde hiçbir yetkisi yoktur; diğer insan yazıtları gibi görülmeli ve değerlendirilmelidir.[8]

4. İnanılması ve itaat edilmesi gereken Kutsal Yazı yetkisi, herhangi bir kişinin tanıklığına ya da kiliseye değil, tümüyle gerçeğin yazarı olan Tanrı’nın (ki, Tanrı gerçeğin kendisidir) tanıklığına dayanmaktadır: bu nedenle kabul edilmelidir, çünkü Tanrı’nın Sözüdür:[9]

5. Kilisenin tanıklığı bizleri Kutsal Yazıya daha fazla saygı ile değer vermeye yönlendirir.[10] Kutsal Yazının içeriğindeki göksellik, öğretisindeki yeterlilik, anlatımındaki yücelik, kısımlarının uyumluluğu, tümünün amacındaki tutarlılık (tümüyle Tanrı’yı yüceltmek), insanın tek kurtuluş yolunu açıklama biçimi ve diğer eşsiz mükemmellikleri bunun Tanrı Sözü olduğunu fazlasıyla kanıtlar: Bununla beraber hatasız gerçekliği ve ilahi yetkisinden tümüyle emin olmamızın nedeni, Kutsal Ruh’un Söz aracılığıyla ve Onunla birlikte yüreklerimizde içsel olarak tanıklık etmesidir.[11]

6. Tanrı’nın yüceliği, insanın kurtuluşu, iman ve yaşama ilişkin Tanrı’nın tüm öğüdü, Kutsal Yazı’da ya açık bir dille belirtilmiştir ya da gerekli ve iyi sonuçlar çıkartılabilecek bir şekilde yazılmıştır. Ruh’un yeni vahiyleri ya da insanların gelenekleri aracılığıyla Kutsal Yazıya hiçbir zaman hiçbir şey eklenemez.[12] Bununla birlikte, Tanrı’nın Sözünde açıklanan gerçeklerin kurtuluşa götüren şekilde anlaşılabilmesi için Tanrı’nın Ruhunun içsel aydınlatma işlevinin gerekli olduğunu kabul ediyoruz:[13] Tanrı’ya tapınış ve kilise yönetimi gibi insan etkinliklerine ve toplumlarına ilişkin bazı konular ve durumlar Tanrı Sözündeki daima uyulması gerekli olan genel kurallar çerçevesinde her zaman doğanın ışığı ve Hristiyan sağduyusu gözetilerek düzenlenmelidir.[14]

7. Kutsal Yazıdaki her şey kendi içersinde sade değildir ya da herkes için eşit dercede açık olarak algılanmayabilir.[15] Ancak kurtuluş için bilinmesi, iman edilmesi ve gözetilmesi gereken konular öylesine açık bir dille gözler önüne serilmiş ve birbirini destekleyen ayetlerle sergilenmiştir ki, yalnızca okumuş (aydın) insanlar değil, eğitimsiz olan kişiler tarafından da doğal yolların doğru şekilde kullanılmasıyla anlaşılabilir.[16]

8. Eski Antlaşma İbranice’de (eski zamanlardaki Tanrı halkının ana dilinde), Yeni Antlaşma ise Grekçe’de (yazıldığı gün ulusların genelinde kullanılan dilde) direk olarak Tanrı tarafından esinlenmiştir ve sadece Tanrı’nın koruyucu gözetimi altında tüm çağlar boyunca saf olarak kalmıştır ve bu yüzden gerçektir.[17] İnanç konularındaki tüm tartışmalarda kilisenin başvurması gereken büyük yetki bu Kutsal Yazıdır.[18] Ancak kullanılan bu özgün diller, Kutsal Yazıyı Tanrı korkusuyla öğrenme, okuma ve araştırma hakkına sahip ve kendilerine bunları yapmaları buyrulan[19] Tanrı’nın tüm halkı tarafından bilinmediğinden, her ulusun diline çevrilebilmelidir.[20] Böylece Tanrı Sözü herkeste yaşayacak, herkes uygun bir şekilde Tanrı’ya tapınacak,[21] ve herkes Kutsal Yazılardaki sabır ve teselli aracılığıyla umut bulacaktır.[22]

9. Kutsal Yazının yorumlanmasında değişmeyen kural, Kutsal Yazıların yorumlanmasında yine Kutsal Yazıların kullanılmasıdır. Dolayısıyla herhangi bir ayetin tam ve gerçek anlamı sorgulandığında (ki birçok değil, tek bir tanedir) bu anlam daha açık bir dille ifade olunan diğer ayetlere bakılmalıdır.[23]

10. Tüm inanç biçimlerinin, tüm toplumların hükümlerinin, tüm eski yazarların düşüncelerinin, tüm insan öğretilerinin, tüm ruhların belirlenmesi ve sınanmasında gereken, tümüyle güvenilir olan en yüce yargı, Kutsal Yazıda konuşan Kutsal Ruh’tan başkası değildir.[24]

III.2-) Kelambilimi neden çalışırız?

WUİ 6. Kutsal Yazılar Tanrı hakkında ne açıklarlar?

Kutsal Yazılar, Tanrı’nın ne olduğunu,[25] Tanrısal özyapıdaki kişileri,[26] O’nun hükümlerini[27] ve bu hükümlerini uygulayışını açıklar.[28]

Öyleyse Tanrı doktrinimiz ve Tanrı’ya dair her konu, Tanrı’nın konuştuğu insana dair her şey hakkındaki bilgimizin başlangıcı Kelambilimine dayanır.

Kelambilim çalışması Kutsal Kitap’ı baştan sona okumakla başlar.

[1] Romalılar 2:14-15; 1:19-20, Mezmur 19:1-3, Romalılar 1:32; 2:1

[4] Süleymanın Meselleri 22:19-21, Luka 1:3-4, Romalılar 15:4, Matta 4:4, 7, 10, İşaya 8:19-20

[7] Luka 16: 29, 31, Efesliler 2:20, Vahiy 22:18-19, II.Timoteyus 3:16

[8] Luka 24:27, 44, Romalılar 3:2, II.Petrus 1:21

[9] II.Petrus 1:19, 21, II.Timoteyus 3:16, I.Yuhanna 5:9, I.Selanikliler 2:13

[11] I.Yuhanna 2:20, Yuhanna 16:13-14, I.Korintliler 2:10-12, İşaya 54:21

[12] II.Timoteyus 3:15-17, Galatyalılar 1:8-9, II.Selanikliler 2:2

[16] Mezmur 119:105, 130, Elçilerin İşleri 17:11-12

[18] İşaya 8:20, Elçilerin İşleri 25:15, Yuhanna 5:39, 46

[23] II.Petrus 1:20-21, Elçilerin İşleri 15:15-16

[24] Matta 22:29, 31, Efesliler 2:20, Elçilerin İşleri 28:25