KİLİSE TAKVİMİ
&
Hristiyan İbadeti
Aracılık Duaları
(prayers of intercession)
Bencillik ya da bireycilik, adına ne derseniz deyin bu çağın kültüründen öğrendiğimiz bir şey var ki, o da bireysel olarak “ben”in diğerlerinden çok önemli olduğudur. Benliğin isteklerini okşadığı için böyle bir yaklaşıma kişiler kolayca kendilerini kaptırabilirler. Böylece kendi kişisel zamanları diğer birinin derdini dinlemek ya da bir başkası için duaya oturmaktan daha önemli hale gelir. Bir topluluğun parçası olma ayrıcalığında yaşamak yerine kiliseden ayrılırken yanındaki kimsenin derdini, ihtiyaçlarını, kaygılarını, sevinçlerini bilmeden [merak etmeden] dışarı çıkan kimseler olmaya başlarlar. Kendi kişisel zamanları, kendi planları, kendi sessiz zamanları o kadar önemlidir ki, kendilerini ait oldukları kilise topluluğundan üstün görmeye başlarlar. Kendi sessiz zamanları önemlidir çünkü diğerlerinden daha uzun, daha güzel dualar etmek isterler; kendi İncil çalışmaları önemlidir çünkü diğerlerinden daha fazla şeyler bilmek isterler ve bilgilerini başkalarına öğretmek için değil de emretmek için kullanmaya başlarlar; sadece kendi ihtiyaçları için dua ederler, sadece kendi ruhani hayatlarının bereketine odaklanmışlardır. Bu farklılıklarıyla da kendilerini cemaatten daha üstün, daha bilgili, en önemli görevlere diğerlerinden daha layık görmeye başlarlar. Böylece kişiler toplu halde tapınmanın bereketlerinden uzaklaşabilir, birbirimiz için ve başkaları için kilisede birlikte ve evimizde tek başımıza dua etmenin zenginliğinden mahrum kalabiliriz. Böylece aracılık duaları bizleri kendimizden diğerlerine bakmaya çevirirken diğer taraftan kayıp dünyanın ihtiyaçlarına bakmayı öğretir.
Dualarımızda başkalarının ihtiyaçları dile getirmek: Kişisel dualardan farklı olarak Kilisede toplu tapınmalarda kullanılan dualardır. Kilisede bir araya geldiğimiz tapınma toplantısında gelmekte olan Tanrı’nın Krallığı, Müjde’nin yayılması, toplumun refahı, kilisenin iyiliği v.s. konularda dua ederiz. Topluluk halinde yapılan tapınmalarda içinde bulunduğumuz toplumun ve birlikte Tanrı’ya tapınma sunduğumuz topluluğun yararına olan dualar da ederiz. Bu duayı bizzat Rabbimiz İsa Mesih emretmiştir:
Matta 6:10 Egemenliğin gelsin. Gökte olduğu gibi, yeryüzünde de senin istediğin olsun.[1]
Aynı şekilde Mesih’in yüksek odada yaptığı Başkahinsel Duasında benzeri bir yaklaşım sergileyerek Kilisenin birliği ve kutsallığı için dua ettiğini görüyoruz. Bundan sonra çarmıhta ise aynı şekilde acı çekmeyi hak etmiş kimseler ve kendisinin etrafını saran ve ona acı çektiren kimseler için dua ettiğini görmekteyiz.
Luka 10:2 ayetinde “Ürün bol, ama işçi az. Bu nedenle, ürünün sahibi olan Rab'be yalvarın da, ürününü kaldıracak işçiler göndersin” diyen Mesih böylece yalvaran bir kilise olarak dua hizmetimize devam etmemizi istemiş ve böyle dualara önem verdiğini göstermiştir.
Bundan sonra da Aracılık Duaları Havariler döneminin kilisesinden bu güne kadar gelmiştir. Bu ayetlerde yakarış dualarının içeriğine dair daha çok şey görüyoruz:
I.Timoteyus 2:1-2 Her şeyden önce şunu öğütlerim: Tanrı yoluna tam bir bağlılık ve ağırbaşlılık içinde sakin ve huzurlu bir yaşam sürelim diye, krallar ve tüm üst yöneticiler dahil, bütün insanlar için dilekler sunulsun, dualar, niyazlar ve şükürler edilsin. 3 Böyle yapmak iyidir ve Kurtarıcımız Tanrı'yı hoşnut eder.
Efesliler 6:18 Her türlü dua ve yalvarışla, her zaman Ruh'un yönetiminde dua edin. Bu amaçla, tüm kutsallar için yalvarışta bulunarak tam bir adanmışlıkla uyanık durun. 19 Benim için de dua edin ki, ağzımı her açışımda bana gerekli söz verilsin, böylece Müjde'nin sırrını cesaretle bildirebileyim. 20 Uğruna zincire vurulmuş durumda elçilik ettiğim Müjde'yi gerektiği gibi cesaretle duyurabilmem için dua edin.
Koloseliler 4:3 Aynı zamanda bizim için de dua edin ki Tanrı, sözünü yaymamız ve uğruna hapsedildiğim Mesih sırrını açıklamamız için bize bir kapı açsın.[2]
O halde şunu açıkça söyleyebiliriz: Hristiyan ibadet anlayışı toplu tapınmalarda aracılık dualarına önem verir. Kilisenin tarihi boyunca Rab’bin Günü için düzenlenmiş pek çok aracılık duaları görmekteyiz. Mesih’in ve havarilerin öğretişi gereği Clement, Justin Martyr, Tertullian gibi İznik Konsülünden önceki kilise Babalarının öğretilerinden ve mektuplarından, bundan başka bu dönemden önceki belgelerden ilk kilisenin aracılık dualarına önem verdiklerini görüyoruz. Çünkü bunun için yeterince güçlü bir teolojik temelimiz vardır. Çünkü Tanrı doktrimiz, Tanrı’nın bize yakın, ihtiyaçlarımıza duyarlı, dilek, rica ve yakarışlarımıza açık olduğu şeklindedir. Bu yüzden de reform dönemi kilise babaları ibadet düzenlemelerinde tarihsel aracılık dualarını yeniden düzenleyerek kilisenin tapınışının bir parçası olarak cemaate öğretmişlerdir.[3]
İlk yüzyıldan beri kullanılan aracılık duaları reform döneminde de yaygın bir şekilde kullanılmıştır. Bu duaların temel temel aldığı ayetleri ve konuları şöyle özetleyebiliriz:
Yöneticiler için dua: Romalılar 13:1-7, I.Timoteyus 2:2
Hristiyan hizmetleri için dua: Matta 9:36-38
İnsanların kurtuluşu için dua: I.Timoteyus 2:1, 3-4
Sıkıntı çeken insanlar için dua: I.Korintliler 1:3-4, 11, Yakup 5:13-18
IV.yüzyıldan gelen bir aracılık duası:
- bütün dünyanın Tanrısı bizleri sonsuz esenliğine kavuştursun; barış ve mutluluk içinde bir dünya ve kiliseler için dua edelim...
- Tanrı kilisesini korusun ve sarsılmaz kılsın; kutsal katolik (evrensel) ve elçisel kilise yer yüzüne yayılsın diye dua edelim...
- bu gök altındaki bütün episkoposluklar Senin gerçeğinin sözünü adilce dağıtsınlar; episkoposların gözetimi altındaki bütün bölgeler için dua edelim...
- Tanrı presbiterlerimizi kötü ve hain işlerden kurtarsın; onları presbiterliğin sağlığı ve onuru içinde korusun diye dua edelim...
- Mesih’teki bütün pastör ve diyakonların utançsız bir şekilde hizmeti için Rab lütuf etsin diye dua edelim...
- okuyucular, ilahiciler, bakireler, dullar ve yetimler için dua edelim...
- evli olanlara, hamile olanlara Rab merhamet etsin diye dua edelim...
- hadımlar kutsallık yolunda yürüyebilsin diye dua edelim...
- kanaatkar ve dindar yaşayanlar için dua edelim...
- yeni aydınlanmış kardeşleri Tanrı güçlendirsin ve kendinde tutsun diye dua edelim...
- Rab kendi kilisesini şifa içinde bina etsin; Rab, her hastalık ve illetten kardeşlerimizi korusun diye dua edelim...
- düşmanlarımız ve bizlerden nefret edenler için dua edelim...
- Rab onların kızgınlığını söndürsün, gazabını yatıştırsın diye Rabbin adından dolayı bizlere işkence edenler için dua edelim...
- Rab onları kendine döndürsün; hiç bir şeyi olmayanlar ve yol arayanlar için dua edelim...
- Rab bizleri lütfuyla sona saklasın, Rab bizleri korusun ve kötü olandan kurtarsın; birbirimiz için dua edelim...
Mesih’in yeryüzündeki hizmeti ve “düşmanlarınıza dua edin” diye öğretmesi (Matta 5:44, Luka 6:27-28) bu aracılık dualarını kullanmak için bizleri teşvik eder.
Bizler zayıflıkları, ihtiyaçları, hataları, eksiklikleri, günahları olan varlıklarız. Duada birbirimiz için ve bizim durumuzda olan bütün insanlar için dua ederiz. İsa Mesih’in günlerinden bugüne kadar tarih boyunca kilise Rab’bin Günü için değişik aracılık duaları düzenlemiştir. Bu dualara ait listeyi çok uzatabileceğimiz gibi genel olarak konuları şu şekilde özetleyebiliriz:
- Tanrı’nın Kilisesine hizmet eden görevliler için dua edelim.
- Kilisenin çocukları, gençleri ve onların okul ve iş hayatları için dua edelim.
- Hasta, yardıma muhtaç, kimsesiz ve acı çeken insanlar için dua edelim.
- Kilisemizden esenlik ve bereket dileyenler için dua edelim.
- Ailemiz, arkadaşlarımız ve komşularımız için dua edelim.
- Düşmanlarımız ve bizden nefret edenler için dua edelim.
- Yasa koyucular ve yasayı uygulayıcılar için dua edelim.
- Ülkemizin ve tüm dünyanın barışı ve refahı için dua edelim.
Aracılık Duaları, “Tanrı’nın insanların sorunları, problemleri ve ihtiyaçlarına ilgisi olmadığı” yönündeki Deist[4] görüşe ayrıca bir cevap oluşturur. Her ne kadar Deist felesefe Üçlübirliği kabul etmese de Aracılık Duaları, Kutsal Üçlübirliği güçlü bir şekilde öne çıkarır.[5] Çünkü Tanrı doktrinimiz Üçlübir Tanrı’nın insanı kurtarmak için insana geldiğini öğretir. Tanrı bize vahyini göndermiş, kendine çağırmış, teselli etmiş; bereket, koruma ve kutsamasını üzerimize koymuştur. Tanrı’nın geçmişte yaptığı ve halen yapmakta olduğu işi böylece Aracılık Dualarımızın teolojik temelini oluşturur.
Aracılık duaları için diğer bir teolojik temel ise İsa Mesih’in kimliği ve kişiliği ile ilişkilidir. İsa Mesih’in hastalara, körlere, sakatlara, kötürümlere, kötü ruha tutsak olanlara, kadınlara, çocuklara, kendisinden yardım dileyen herkese yönelik olan iyileştirme, bereketleme, öğretiş hizmetini göz önüne aldığımızda, hem sevdiklerimiz ve hem düşmanlarımız için dua etmemizi öğrettiğini düşünürsek Aracılık Duaları için konu ve bakış açımızın ne denli geniş olduğu açığa çıkar. Böylece bizler ihtiyaç ve eksikliklerimiz için dilek ve yakarışlarımızı gerçek insan ve gerçek Tanrı olan Mesih’e sunduğumuzda Mesih’in kişiliğinde dualarımız Baba Tanrı’nın huzuruna getirilir.[6] Aracılık Duaları ile kilise İsa Mesih’in yeryüzünde başlatmış olduğu ve göklerde tamamladığı işi sergilemiş ve ilan etmiş olur. O halde aracılık duaları evrensel olduğu kadar da müjdeci dualardır.
Aracılık Duaları için diğer temelimiz ise Kilise doktrinimizdir. Bir kilisede topluluk olarak duadaki paydaşlık ve birlik Ruh’un birliğinin bir göstergesidir. Bizler birbirimiz için ve birbirimize dua ettiğimizde aramızda çalışan Kutsal Ruh bizleri birbirimize yakınlaştırıp birbirimize bağlar. Bizler hem Tanrı’ya hem de birbirimize ihtiyaç duyarız. Aracılık Duaları ile Tanrı, şu anda aramızda yaşayan azizler aracılığı [şu anki kiliseyi oluşturan azizler] ile çalışır.
Aracılık Duaları yapaılabilecek bazı ayetler:
I.Petrus 1:15-16
Tanrı halkının Kutsallıkta büyümesi için dua edelim
Efesliler 5
Tanrı halkı daima sevgiyle yürüsün diye dua edelim
Galatyalılar 5:22-23
Tanrı halkı Mesih’in benzerliğine büyüsün diye dua edelim
Tanrı halkı iyi meyvlerle iyi tanıklıklar versin diye dua edelim
I.Yuhanna 2:15
Tanrı halkı Baba’nın sevgisinde büyüsün diye dua edelim
I.Yuhanna 2:16
Tanrı halkı dünyasallığı çarmıha gerebilsin diye dua edelim
ÖRNEK: Aracılık Duaları (Prayers of Intercession)
(I.Petrus 2:4-10)
lütufkar Tanrımız,
seçilmiş olan kurtarıcı Mesih Senin tapınağının diri taşıdır,
kurtarıcımız İsa Mesih Senin tapınağının köşe taşıdır,
Sana ruhsal kurbanlar sunan kahinler olarak dualarımızı sunarız.
Kutsal olan Babamız,
bizleri karanlıktan çağırdın, bizleri şaşırtıcı ışığınla aydınlattın,
Kurtuluşumuzun kayası İsa Mesih aracılığı ile Sana ruhsal kurbanlarımızı sunarız.
- Kutsal Baba, kayamız olan Mesih’in üzerinde bina olmuş kiliseler için Sana dua ederiz:
Mesih’te bina olan halkın O’nun işini yapmak için yenilensin,
Mesih’te bina olan halkın O’nun sevgisiyle dolu olsun.
- Kutsal Baba, bizleri kutsal bir ulus ve kutsal bir kahinler topluluğu olalım diye Mesih’te kendine çağırdın, kilisenin önderleri için Sana dua ederiz:
öğretenleri, yönetenleri, hizmet edenleri; bu ülkede ve bu şehirdeki soylu işçileri koru ve bereketle.
- Kutsal Baba, bizleri yeryüzünün bütün uluslarından, bütün halklarından Sana ayrılmış bir kutsal bir ulus olalım diye kendine çağırdın, ülkemiz ve yeryüzünün bütün ülkeleri için Sana dua ederiz:
bütün uluslarda, bütün ülkelerde kötülüğün gücü kırılsın,
bütün uluslarda, bütün ülkelerde kilisenin tanıklığı ve hizmeti aracılığı ile bereketlerin çözülsün,
ulusların ve ülkelerin esenlik, güvenlik ve refahı için Senden yardım dileriz.
ülkemizin kaynaklarını bereketle ve koru,
doğru ve adil yöneticilerle ülkemizi kalkındır,
ülkemizin yasama, yürütme ve yargı makamlarını, koru ve bereketle
ülkemizin ticaret ve sanayisini, okullarını ve üniversitelerini, sanat ve edebiyat faaliyetlerini koru ve zenginleştir, öyle ki, her yerde ve her zamanda senin yaşamımıza verdiğin ışığın paklığını görebilelim,
Senin yaşamımıza verdiğin özgürlüğü koruyabilelim, her durumda Senin sonsuz kutsallığına bakmayı bilelim.
- Kutsal Baba, bizleri kendi kutsallığınla bereketledin, kendi halkın olarak sevdin, Mesih’in ikinci gelişinde tamamlanacak olan vaatlerin için adını kutsarız, bu hac yolculuğumuzu tamamlanacak için Sana dua ederiz:
yolculukta ve gurbette olanları bereketle,
iş arayanları, yoksul ve muhtaç olanları bereketle,
tehlikeli ve ağır işlerde çalışanları bereketle,
kutsal olan Babamız, güç, görkem ve yücelik çağların kralı olan başkahinimiz Mesih’te senindir, şimdi ve daima. Amin.
[1] Tanrı’nın Egemenliği Tanrı ile barışmış bir dünyanın yenilenmesini kapsar.
[2] Romalılar 1:9-10 Oğlunun müjdesini yaymakta tüm varlığımla kulluk ettiğim Tanrı, sizi durmadan, her zaman dualarımda andığıma tanıktır. Tanrı'nın isteğiyle sonunda size gelebilmek için bana bir yol açılmasını diliyorum. Romalılar 15:30 Kardeşler, Rabbimiz İsa Mesih ve Ruh'un sevgisi adına size yalvarıyorum, benim için Tanrı'ya dua ederek uğraşıma katılın.
[3] Strasboug Liturjisi aracılık dualarına geniş bir yer vermektedir. Bundan başka Book of Common Prayer the Church of England, John Knox’ın düzenlediği Church of Scotland Liturjisine bakınız. Calvin, Thomas Cranmer, Martin Bucer, Matthew Henry, Isaac Watts bu duaları kilisenin tapınışında kullanılmak üzere geliştirmişlerdir (Mezmur 2; 72; 98, Malaki 1:11, Efesliler 6:18-19, Koloseliler 4:3, I.Timoteyus 2:1-8).
[4] Bu görüş Tanrı’nın evreni yaratıp doğa yasalarını düzenlemesinden sonra yeryüzüne bir müdahalesinin olmadığını savunur.
[5] İsa Mesih başkahinsel duasında aracılık duasını yaparken Kutsal Üçlübirliği dikkatlice vurgulamıştır.
[6] İbraniler 7:25 Bu nedenle O'nun aracılığıyla Tanrı'ya yaklaşanları tamamen kurtaracak güçtedir. Çünkü onlara aracılık etmek için hep yaşamaktadır. İbraniler 4:15 Çünkü zayıflıklarımızda bize yakınlık duyamayan değil, tersine, her alanda bizim gibi sınanmış, yine de günah işlememiş bir başkâhinimiz vardır. 16 Bu nedenle merhamete ermek ve gerektiğinde bize yardım edecek lütfa kavuşmak için Tanrı'nın lütuf tahtına cesaretle yaklaşalım.